ဦးေႏွာက္ အေျမွးေရာင္ ေရာဂါ ဟာ ေစာေစာ လွ်င္လွ်င္ မကုသ ႏိုင္ခဲ႔ရင္ လူကို ေသေစႏိုင္တဲ႔ ေရာဂါတစ္ ခုျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါပိုး အမ်ိဳးအစား ၊ေရာဂါျပင္းထန္မႈ အတိုင္း အတာ၊ လူနာရဲ႕ အသက္ အရြယ္ ကို လုိက္ျပီး ကုသပံု ကုသနည္း မတူ ႏိုင္ပါဘူး။
ဗိုင္းရပ္ပိုးေၾကာင္႔ ျဖစ္တဲ႔ ဦးေႏွာက္အေျမွး ေရာင္ေရာဂါ ဟာ သာမန္အားျဖင္႔ (၃)ရက္ခန္႔ ၾကာလွ်င္ သက္သာ တတ္ျပီး (၂)
ပတ္ခန္႔ ၾကာလွ်င္ေတာ႔ အရွင္း ေပ်ာက္ကင္သြား တတ္ပါတယ္။ ဘက္တီးရီးဟား ပိုးေၾကာင္႔ ျဖစ္တဲ႔ ဦးေႏွာက္ အေျမွး ေရာင္ ေရာဂါ ဟာ ပို မို အႏၱရာယ္ မ်ားပါတယ္။ ဗိုင္းရပ္ ပိုးေၾကာင႔္ ဆိုလွ်င္ျဖင္႔ အဖ်ားက် ေအာင္ နာက်င္ ကိုက္ခဲ မွဳ သက္သာေအာင္ ေဆးေသာက္ရပါမယ္။ ခႏၶာကိုယ္ ေရဓါတ္ ခန္းေျခာက္ မသြားေအာင္ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ဖို႔ လိုပါမယ္။ သို႔ေပမယ္႔ လည္း အနီးကပ္ သတိနဲ႔ ေစာင္႔ၾကည္႔ ေနဖို႔ လိုပါတယ္။ ဓါတ္ခြဲ ခန္းစမ္းသပ္ မွဳ မွာ ဘက္တီးရီးဟား ပိုးေကာင္ မေတြ႔ရံု နဲ႔ ေပါ႔ေပါ႔ ဆဆ ေနလို႔ မရပါဘူး။
ဘက္တီးရီးယား ေၾကာင္႔ ျဖစ္တဲ႔ ဦးေႏွာက္အေျမွးေရာင္ ေရာဂါ ကိုေတာ႔ အထူး ၾကပ္မတ္ကု သဖို႔လိုပါတယ္။ ေရာဂါ ေ၀ဒနာ ျပင္းထန္ျပီး အသက္ အႏၱရာယ္ ေပးနိဳင္ပါတယ္။
ဘက္တီးရီးယား ေၾကာင္႔ ျဖစ္တဲ႔ ဦးေႏွာက္အေျမွးေရာင္ ေရာဂါ ကိုေတာ႔ အထူး ၾကပ္မတ္ကု သဖို႔လိုပါတယ္။ ေရာဂါ ေ၀ဒနာ ျပင္းထန္ျပီး အသက္ အႏၱရာယ္ ေပးနိဳင္ပါတယ္။
ပဋိဇီ၀ေဆးမ်ား။
ပိုးသတ္ေဆး လို႔ လူသိမ်ားတဲ႔ ပဋိဇီ၀ ေဆးေတြကို ေသြးေၾကာထဲသြင္း ကုသဖို႔ လိုပါတယ္။ ပဋိဇီ၀ ေဆးေတြကို ေပးရာမွာ ျဖစ္နိဳင္ရင္ ေရာဂါ ပိုးေကာင္ကို သတ္နိဳင္တဲ႔ သင္႔ေတာ္တဲ႔ ေဆး၀ါးကို ေပးနိဳင္လွ်င္ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ Blood culture ေခၚ လူနာရဲ႔ ေသြး မွေရာဂါ ပိုးေကာင္ ေမြးျမဴနိဳင္ ေပမယ္႔ အေျဖ ရဖို႔ ခက္ခဲ လို႔ မ်ားေသာ အားျဖင္႔ေတာ႔ ခန္႔မွန္း ကုသ ၾကတာ မ်ားပါတယ္။
ဦးေႏွာက္ အေျမွးေရာင္ ေရာဂါရဲ႔ ေနာက္ျပႆနာ တစ္ခု က ဦးေခါင္း အတြင္း ဖိအားတက္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးေခါင္း အတြင္း ဖိအား တက္တဲ႔ လကၡဏာေတြ ကေတာ႔ ေသြးခုန္ ႏွဳန္း ေႏွးျခင္း၊ အန္ျခင္း၊ ေသြးတိုးျခင္း၊ မူးေ၀ျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးေခါင္း အတြင္း ဖိအား တက္ေနတယ္ လို႔ ယူဆ တယ္ ဆိုလွ်င္ျဖင္႔ စတီးရြိဳက္ ေဆး၀ါးမ်ား အသုံးျပဳ ဖို႔လိုပါတယ္။ စတီးရြိဳက္ ေဆး၀ါးမ်ား ဟာ ခႏၶာ ကိုယ္ ခုခံအား စနစ္ကို က်ဆင္းေစတဲ႔ အတြက္ မလို အပ္ဘဲ သံုးမိလွ်င္ ေရာဂါ ေ၀ဒနာ ပိုဆိုး ေစနိဳင္ ပါတယ္။
အဖ်ားက် ရန္အတြက္ ပါရာစီတေမာ acetaminophen ကဲ႔သို႔ ေဆး၀ါးမ်ား သံုးနိဳင္ ပါတယ္။ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ရပါမယ္။ အခန္း အတြင္း ေလ၀င္ ေလထြက္ ေကာင္းေအာင္ ဂရုစိုက္ဖို႔ လိုပါတယ္။ အဖ်ား အရမ္း တက္ေနသူ မ်ားအတြက္ ေရပတ္ တိုက္ျခင္း ကလည္း မ်ားစြာ အေထာက္အကူ ျပဳပါတယ္။
တစ္ခ်ိဳ႔ ဦးေႏွာက္ အေျမွးေရာင္ လူနာေတြ ဟာ တက္ တတ္ပါတယ္။ ဒီလို လူနာေတြ ကို္ေတာ႔ ဆိတ္ျငိမ္ ျပီး အႏၱရာယ္ ကင္းတဲ႔ အခန္းမွာ ထားဖို႔ လိုပါတယ္။ Phenobarbital ကဲ႔သို႔ ေဆး၀ါးမ်ား ျဖင္႔ လည္း ကုသ နိဳင္ပါတယ္။
ေအာက္ဆီဂ်င္ ကို ေတာ႔ ေရာဂါေ၀ဒနာ ျပင္းထန္တဲ႔ လူနာတိုင္း မွာ ေပးပါတယ္။ တစ္ ခ်ိဳ႔ကို ပိုက္နဲ႔ ေပးျပီး တစ္ခ်ိဳ႔ ကိုေတာ႔ အုပ္ေဆာင္း (mask) နဲ႔ ေပးနိဳင္ ပါတယ္။
ဦးေႏွာက္ အေျမွးေရာင္ေရာဂါ ေၾကာင႔္ ခႏၶာ ကိုယ္ မွ ေရ ဓါတ္ လို အပ္ မွဳ မ်ားလာ ပါတယ္။ ဒီလို အခ်ိန္ မွာ လူနာ အေန နဲ႔ ေရ ကို လံုေလာက္ေအာင္ ဂရု တစ္စိုက္ ေသာက္ဖို႔ လိုပါတယ္။ လူနာ ကိုယ္တိုင္ ေရ ေသာက္နိဳင္တဲ႔ အေန အထား မရွိလွ်င္ေတာ႔ ေရ ဓါတ္ မခ်ိဳ႔တဲ႔ ေအာင္ ဂရုစိုက္ ေပး ရပါမယ္။
ဦးေႏွာက္ အေျမွးေရာင္ ေရာဂါ သည္ေတြကို အထူးၾကပ္မတ္ ကုသ ေဆာင္မွာ ကုသဖို႔ လိုပါတယ္။ ကူးစက္တတ္တဲ႔ ေရာဂါ ျဖစ္တာ ေၾကာင္႔ ျပည္သူ က်န္းမာေရး ဆရာ၀န္ ေတြ အေနနဲ႔ ေရာဂါ မျပန္႔ ပြား ေအာင္ လိုအပ္တဲ႔ က်န္းမာေရး ပညာေပး ျခင္း ၊ ေရာဂါ ရွာေဖြ ေဖာ္ထုတ္ျခင္း၊ မိသားစု ၀င္မ်ား ကို ကာကြယ္ေဆး တိုက္ေကြၽးျခင္း စတာေတြ ေဆာင္ရြက္ သင္႔ ပါတယ္။ လူနာ ကို ျပဳစု ကုသ ေနေသာ ေဆး၀န္ထမ္း မ်ား လည္း လိုအပ္လွ်င္ ကာကြယ္ေဆးမ်ား ေသာက္သံုး ရပါမယ္။
ပိုးသတ္ေဆး လို႔ လူသိမ်ားတဲ႔ ပဋိဇီ၀ ေဆးေတြကို ေသြးေၾကာထဲသြင္း ကုသဖို႔ လိုပါတယ္။ ပဋိဇီ၀ ေဆးေတြကို ေပးရာမွာ ျဖစ္နိဳင္ရင္ ေရာဂါ ပိုးေကာင္ကို သတ္နိဳင္တဲ႔ သင္႔ေတာ္တဲ႔ ေဆး၀ါးကို ေပးနိဳင္လွ်င္ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ Blood culture ေခၚ လူနာရဲ႔ ေသြး မွေရာဂါ ပိုးေကာင္ ေမြးျမဴနိဳင္ ေပမယ္႔ အေျဖ ရဖို႔ ခက္ခဲ လို႔ မ်ားေသာ အားျဖင္႔ေတာ႔ ခန္႔မွန္း ကုသ ၾကတာ မ်ားပါတယ္။
ဦးေႏွာက္ အေျမွးေရာင္ ေရာဂါရဲ႔ ေနာက္ျပႆနာ တစ္ခု က ဦးေခါင္း အတြင္း ဖိအားတက္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးေခါင္း အတြင္း ဖိအား တက္တဲ႔ လကၡဏာေတြ ကေတာ႔ ေသြးခုန္ ႏွဳန္း ေႏွးျခင္း၊ အန္ျခင္း၊ ေသြးတိုးျခင္း၊ မူးေ၀ျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးေခါင္း အတြင္း ဖိအား တက္ေနတယ္ လို႔ ယူဆ တယ္ ဆိုလွ်င္ျဖင္႔ စတီးရြိဳက္ ေဆး၀ါးမ်ား အသုံးျပဳ ဖို႔လိုပါတယ္။ စတီးရြိဳက္ ေဆး၀ါးမ်ား ဟာ ခႏၶာ ကိုယ္ ခုခံအား စနစ္ကို က်ဆင္းေစတဲ႔ အတြက္ မလို အပ္ဘဲ သံုးမိလွ်င္ ေရာဂါ ေ၀ဒနာ ပိုဆိုး ေစနိဳင္ ပါတယ္။
အဖ်ားက် ရန္အတြက္ ပါရာစီတေမာ acetaminophen ကဲ႔သို႔ ေဆး၀ါးမ်ား သံုးနိဳင္ ပါတယ္။ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ရပါမယ္။ အခန္း အတြင္း ေလ၀င္ ေလထြက္ ေကာင္းေအာင္ ဂရုစိုက္ဖို႔ လိုပါတယ္။ အဖ်ား အရမ္း တက္ေနသူ မ်ားအတြက္ ေရပတ္ တိုက္ျခင္း ကလည္း မ်ားစြာ အေထာက္အကူ ျပဳပါတယ္။
တစ္ခ်ိဳ႔ ဦးေႏွာက္ အေျမွးေရာင္ လူနာေတြ ဟာ တက္ တတ္ပါတယ္။ ဒီလို လူနာေတြ ကို္ေတာ႔ ဆိတ္ျငိမ္ ျပီး အႏၱရာယ္ ကင္းတဲ႔ အခန္းမွာ ထားဖို႔ လိုပါတယ္။ Phenobarbital ကဲ႔သို႔ ေဆး၀ါးမ်ား ျဖင္႔ လည္း ကုသ နိဳင္ပါတယ္။
ေအာက္ဆီဂ်င္ ကို ေတာ႔ ေရာဂါေ၀ဒနာ ျပင္းထန္တဲ႔ လူနာတိုင္း မွာ ေပးပါတယ္။ တစ္ ခ်ိဳ႔ကို ပိုက္နဲ႔ ေပးျပီး တစ္ခ်ိဳ႔ ကိုေတာ႔ အုပ္ေဆာင္း (mask) နဲ႔ ေပးနိဳင္ ပါတယ္။
ဦးေႏွာက္ အေျမွးေရာင္ေရာဂါ ေၾကာင႔္ ခႏၶာ ကိုယ္ မွ ေရ ဓါတ္ လို အပ္ မွဳ မ်ားလာ ပါတယ္။ ဒီလို အခ်ိန္ မွာ လူနာ အေန နဲ႔ ေရ ကို လံုေလာက္ေအာင္ ဂရု တစ္စိုက္ ေသာက္ဖို႔ လိုပါတယ္။ လူနာ ကိုယ္တိုင္ ေရ ေသာက္နိဳင္တဲ႔ အေန အထား မရွိလွ်င္ေတာ႔ ေရ ဓါတ္ မခ်ိဳ႔တဲ႔ ေအာင္ ဂရုစိုက္ ေပး ရပါမယ္။
ဦးေႏွာက္ အေျမွးေရာင္ ေရာဂါ သည္ေတြကို အထူးၾကပ္မတ္ ကုသ ေဆာင္မွာ ကုသဖို႔ လိုပါတယ္။ ကူးစက္တတ္တဲ႔ ေရာဂါ ျဖစ္တာ ေၾကာင္႔ ျပည္သူ က်န္းမာေရး ဆရာ၀န္ ေတြ အေနနဲ႔ ေရာဂါ မျပန္႔ ပြား ေအာင္ လိုအပ္တဲ႔ က်န္းမာေရး ပညာေပး ျခင္း ၊ ေရာဂါ ရွာေဖြ ေဖာ္ထုတ္ျခင္း၊ မိသားစု ၀င္မ်ား ကို ကာကြယ္ေဆး တိုက္ေကြၽးျခင္း စတာေတြ ေဆာင္ရြက္ သင္႔ ပါတယ္။ လူနာ ကို ျပဳစု ကုသ ေနေသာ ေဆး၀န္ထမ္း မ်ား လည္း လိုအပ္လွ်င္ ကာကြယ္ေဆးမ်ား ေသာက္သံုး ရပါမယ္။
No comments:
Post a Comment